Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Questions and Answers

BSEB Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 1.
‘भारतीयसंस्काराः’ पाठे भारतस्य किं रचयति ? …
(A) सहिष्णुत्वम्
(B) व्यक्तित्वम्
(C) करुणत्वम्
(D) मानवत्वम्
उत्तर :
(B) व्यक्तित्वम्

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 2.
संस्काराः प्रायेण कति विधाः सन्ति ?
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) द्वादशः
उत्तर :
(A) पञ्चः

प्रश्न 3.
कति संस्काराः भवन्ति ?
(A) पञ्चदशः
(B) पञ्चः
(C) विशतिः
(D) षोडशः
उत्तर :
(D) षोडशः

प्रश्न 4.
अंत्येष्टि संस्कारः कदा भवति ?
(A) मरणादन्तरम्
(B) पाणिग्रहणम्
(C) जीवनस्य पूर्वम्
(D) जीवने
उत्तर :
(A) मरणादन्तरम्

प्रश्न 5.
कः सीमितो व्यङ्ग्यरूपः प्रयुज्यते ?
(A) विकारीशब्दः
(B) अविकारीशब्द:
(C) संस्कारशब्द:
(D) ज्ञानशब्दः
उत्तर :
(C) संस्कारशब्द:

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 6.
संस्काराः कति सन्ति ?
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) षोडशः
उत्तर :
(D) षोडशः

प्रश्न 7.
जन्मतः पूर्वं कति संस्काराः भवन्ति ?
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) षोडशः
उत्तर :
(C) त्रयः

प्रश्न 8.
शैशवे कति संस्काराः भवन्ति ?
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) षोडशः
उत्तर :
(B) षष्ठः

प्रश्न 9.
अक्षरारभ्यः कीदृशः संस्कारः ?
(A) अक्षाराम्भ
(B) उपनयन
(C) विवाह
(D) शिक्षासंस्कार:
उत्तर :
(D) शिक्षासंस्कार:

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 10.
गृहस्थजीवनस्य एकः संस्कारः क ?
(A) अक्षराम्भ
(B) उपनयन
(C) विवाह
(D) शिक्षासंस्कार:
उत्तर :
(C) विवाह

प्रश्न 11.
शैक्षणिकाः संस्काराः कति सन्ति ? .
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) द्वादशः
उत्तर :
(A) पञ्चः

प्रश्न 12.
सप्तपदी क्रिया कस्मिन् संस्कारे विधीयते ?
(A) अक्षराम्भ
(B) उपनयन
(C) विवाहे
(D) शिक्षासंस्कारः
उत्तर :
(C) विवाहे

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 13.
सीमन्तोन्नयनं केषु संस्कारेषु गण्यते ?
(A) शिक्षासंस्कारः
(B) उपनयन
(C) विवाह
(D) जन्मपूर्वेषु
उत्तर :
(D) जन्मपूर्वेषु

प्रश्न 14.
गुरुगृहे शिष्यः कान् पालयन् अध्ययनं करोति ?
(A) अक्षराम्भ
(B) शिक्षानियमान्
(C) विवाह
(D) शिक्षासंस्कारः
उत्तर :
(B) शिक्षानियमान्

हिन्दी में वस्तुनिष्ठ प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
‘भारतीय संस्कार’ कितने हैं?
(A) 24
(B) 20
(C) 18
(D) 16
उत्तर :
(D) 16

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 2.
भारतीयों में संस्कार से किसका निर्माण किससे होता है?
(A) सहिष्णुत्व
(B) व्यक्तित्व
(C) करुणत्व
(D) मानवत्व
उत्तर :
(B) व्यक्तित्व

प्रश्न 3.
संस्कारों को कितने भागों में बाँटा गया है?
(A) 2
(B) 4
(C) 5
(D) 6
उत्तर :
(C) 5

प्रश्न 4.
जन्मपूर्व संस्कार कितने हैं?
(A) षट्
(B) पञ्च
(C) एकः
(D) त्रयः
उत्तर :
(D) त्रयः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 5.
बचपन में कितने संस्कार हैं?
(A) 2
(B) 4
(C) 5
(D) 6
उत्तर :
(D) 6

प्रश्न 6.
शिक्षा संबंधी कितने संस्कार हैं?
(A) 2
(B) 3
(C) 5
(D) 6
उत्तर :
(C) 5

प्रश्न 7.
गृहस्थ के कितने संस्कार हैं?
(A) 1
(B) 3
(C) 5
(D) 6
उत्तर :
(A) 1

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 8.
मरने के बाद कितने संस्कार हैं?
(A) 1
(B) 3
(C)5
(D) 6
उत्तर :
(A) 1

प्रश्न 9.
किसके गीत देवता भी गाते हैं?
(A) भारत वर्ष के
(B) स्वीडन के ।
(C) बंग्लादेश के
(D) पाकिस्तान के
उत्तर :
(A) भारत वर्ष के

प्रश्न 10.
प्राचीन संस्कृति की पहचान किससे होती है?
(A) धर्मों से
(B) संस्कारों से
(C) कर्मों से
(D) धन से
उत्तर :
(B) संस्कारों से

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 11.
वेद की पढ़ाई शुरू करना किस संस्कार के अन्तर्गत है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(D) शिक्षा

प्रश्न 12.
किस संस्कार के द्वारा मनुष्य गृहस्थ जीवन में प्रवेश करता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(C) विवाह

प्रश्न 13.
मरने के बाद कौन-सा संस्कार सम्पन्न होता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) अंत्येष्ठि
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(B) अंत्येष्ठि

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 14.
अंत्येष्ठि संस्कार कब होता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) पाणिग्रहण
(C) मरने के उपरांत
(D) जीवन
उत्तर :
(C) मरने के उपरांत

प्रश्न 15.
अक्षर आरंभ करना किस संस्कार के अनतर्गत आता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(D) शिक्षा

प्रश्न 16.
सप्तपदी क्रिया किस संस्कार में सम्पन्न की जाती है?
(A) जातकर्म
(B) निष्क्रमण
(C) विवाह
(D) समावर्तन
उत्तर :
(C) विवाह

प्रश्न 17.
पुंसवन किस संस्कार के अन्तर्गत आता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(A) जन्म पूर्व

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 18.
गुरु के घर से अलग होकर गृहस्थ जीवन में प्रवेश करना किस संस्कार के अन्तर्गत आता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह ।
(D) शिक्षा
उत्तर :
(C) विवाह ।

प्रश्न 19.
सिन्दुर दान किस संस्कार के अन्तर्गत आता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(C) विवाह

प्रश्न 20.
गर्भधारण करना किस संस्कार के अन्तर्गत आता है?
(A) जन्मपूर्व
(B) गृहस्थ
(C) विवाह
(D) शिक्षा
उत्तर :
(A) जन्मपूर्व

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 21.
नामकरण किस संस्कार के अनतर्गत आता है?
(A) जन्म पूर्व
(B) गृहस्थ
(C) शैशव
(D) शिक्षा
उत्तर :
(C) शैशव

प्रश्न 21.
कौन शब्द सीमित रूप में व्यंग्य रूप में व्यवहार होता है?
(A) विकारी
(B) अविकारी
(C) संसकार
(D) ज्ञान शब्द
उत्तर :
(C) संसकार

प्रश्न 23.
भारतीय संस्कृति का परिचय किससे मिलता है?
(A) संस्कृत से
(B) ज्ञान से
(C) संस्कारों से
(D) विज्ञान से
उत्तर :
(C) संस्कारों से

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 24.
सीमन्तोन्नयन किस प्रकार का संस्कार है?
(A) जन्मपूर्व संस्कार
(B) शैशव संस्कार
(C) शैक्षणिक संस्कार
(D) इनमे से कोई नहीं
उत्तर :
(A) जन्मपूर्व संस्कार

संस्कृत में वस्तुनिष्ठ प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
अंत्येष्टि संस्कारः कदा भवति?
(A) मरणादन्तरम्
(B) पाणिग्रहणम्
(C) जीवनस्य पूर्वम्
(D) जीवने
उत्तर :
(A) मरणादन्तरम्

प्रश्न 2.
कति संस्काराः भवनित?
(A) पञ्चदशः
(B) पञ्च
(C) षोडशः
(D) विंशतिः
उत्तर :
(C) षोडशः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 3.
पुंसवनसंस्कारः कदा क्रियते?
(A) जन्मतः पूर्व
(B) बाल्यकाले
(C) विवाहे
(D) अन्तकाले
उत्तर :
(A) जन्मतः पूर्व

प्रश्न 4.
भारतीयसंस्कृतेः परिचयः केभ्यः जायते?
(A) वेदमन्त्रेभ्यो
(B) संस्कारेभ्यो
(C) ज्ञानार्जनेभ्यो
(D) गुरूगृहेभ्यो
उत्तर :
(C) ज्ञानार्जनेभ्यो

प्रश्न 5.
अन्नप्रशनम् केषु संस्कारेषु गण्यते?
(A) शिक्षासंस्कारेषु
(B) गृहस्थसंस्कारेषु
(C) जन्मपूर्वसंस्कारेषु
(D) शैशवसंस्कारेषु
उत्तर :
(D) शैशवसंस्कारेषु

प्रश्न 6.
भारतीयजीवने प्राचीनकालतः के महत्त्वमवाग्यन्?
(A) शिक्षानियनियमान्
(B) संस्काराः
(C) सिद्धान्ताः
(D) आशीर्वादाः
उत्तर :
(B) संस्काराः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 7.
गुरूगृहे एव शिष्यः “…” करोति स्म? रिक्तस्थानम् पूरयत।
(A) योगाभ्यासम्
(B) अध्ययनम्
(C) वेदारम्भम्
(D) क्षौरकर्मम्
उत्तर :
(C) वेदारम्भम्

प्रश्न 8.
पुरा शिष्यः वेदारम्भं कुत्र करोति स्म?
(A) स्वगृहे
(B) विद्यालये
(C) गुरुगृहे
(D) मठे
उत्तर :
(C) गुरुगृहे

प्रश्न 9.
शिष्यस्य प्रथम क्षौरकर्म कदा भवति?
(A) शिक्षासंस्कारे
(B) केशानतसंस्कारे
(C) शैशवसंसकारे
(D) विवाहसंस्कारे
उत्तर :
(B) केशानतसंस्कारे

प्रश्न 10.
‘भारतीयसंस्कारा:’ पाठे भारतस्य किं रचयति?
(A) सहिष्णुत्वम्
(B) व्यक्तित्वम्
(C) करुणत्वम्
(D) मानवत्वम्
उत्तर :
(B) व्यक्तित्वम्

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 11.
संस्काराः प्रायेण कति विद्याः सन्ति?
(A) पञ्च
(B) षष्ट्
(C) त्रयः
(D) द्वादशः
उत्तर :
(A) पञ्च

प्रश्न 12.
गृहस्थजीवने कति संस्कारः भवति?
(A) पञ्चदशः
(B) पञ्चः
(C) विशतिः
(D) एकः
उत्तर :
(D) एकः

प्रश्न 13.
अंत्येष्टि संस्कारः कति भवति?
(A) एकः
(B) द्वयः
(C) त्रयः
(D) चतुरः
उत्तर :
(A) एकः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 14.
कः सीमितो व्यङ्ग्यरूपः प्रयुज्यते?
(A) विकारीशब्दः
(B) अविकारीशब्दः
(C) संस्काराशब्दः
(D) ज्ञानशब्दः
उत्तर :
(C) संस्काराशब्दः

प्रश्न 15.
जन्मतः पूर्व कति संस्काराः भवन्ति?
(A) पञ्चः
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) षोडशः
उत्तर :
(C) त्रयः

प्रश्न 16.
शैशवे कति संस्काराः भवन्ति?
(A) पञ्च
(B) षष्ट
(C) त्रयः
(D) षोडशः
उत्तर :
(C) त्रयः

प्रश्न 17.
अक्षरारम्भेः कीदृशः संस्कारः?
(A) अक्षराम्भ
(B) उपनयन
(C) विवाह
(D) शिक्षासंस्कारः
उत्तर :
(D) शिक्षासंस्कारः

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 18.
गृहस्थजीवनस्य एकः संस्कारः कः?
(A) अक्षारापा
(B) उपनमन
(C) विवाहः
(D) शिक्षासंस्कारः
उत्तर :
(C) विवाहः

प्रश्न 19.
शैक्षणिकाः संस्काराः कति सन्ति?
(A) पञ्च
(B) षष्ठः
(C) त्रयः
(D) द्वादशः
उत्तर :
(A) पञ्च

Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 6 भारतीयसंस्काराः

प्रश्न 20.
सप्तपदी क्रिया कस्मिन् संस्कारे विधीयते?
(A) अक्षराम्भ
(B) उपनयन
(C) विवाहे
(D) शिक्षासंस्कारः
उत्तर :
(C) विवाहे